Onder de noemer ‘Scotch Whisky Day’ nemen we je vandaag even mee door de wonderlijke historie van een van ‘s werelds heerlijkste fenomenen: de Scotch Whisky. De naam zegt het al; de whisky die alleen zo genoemd mag worden wanneer deze minstens drie jaar heeft gerijpt, ergens in een eikenhouten barrel in, jawel, Schotland. De karakteristieke whisky’s worden hier al eeuwenlang gestookt, niet heel gek dat het land wordt beschouwd als de oorsprong en het walhalla van deze fijnproeversdrank. Hoe mooi is het dan ook dat Schotland de thuisbasis is voor zo’n 20 miljoen vaten rijpende whisky – dat zijn er bijna vier voor elke persoon die daar woont. Wist je trouwens dat Whiskey in het Keltisch ‘uisce beatha‘ leest, wat dan weer ‘water van het leven’ betekent?
Waar is de scotch whisky day?
De geboortegrond van de Schotse whisky ligt vlak voor de westkust van Schotland. Ierse monniken landden in de 6e eeuw op de kleine eilandjes voor de kust, waar zij hun distilleerkunsten introduceerden aan de Schotten. Hoewel we uit dit verhaal al kunnen opmaken waar Whisk(e)y dan vandaan komt staat de eerste officiële schriftelijke verwijzing naar whisky in de Exchequer Rolls of Scotland uit 1494. Waar ‘het eerste officiële Ierse document waarin over whiskey wordt gesproken’ pas dateert van 1556. Om de controversie rondom deze egostrijd en de spelling van de drank maar even in het midden te laten gaan we gewoon door, naar de Schotse regio’s die zich kenmerken met ieder hun eigen unieke smaken en wereldberoemde allure:
- Highlands – Van heide en kruiden tot delicaat en fruitig, hier moet je zijn voor een verscheidenheid aan zachte droge tot zoete whiskys. Denk aan namen als Dalmore, Blair Athol, Aberfeldy, Glen Garioch, Oban, Ben Nevis, Dalwhinnie, Clynelish en Pulteney.
- Speyside – Zet Glenlivet, Glenfiddich, the Macallan, Braeval en Glenfarclas maar op het lijstje destilleerderijen, want hier moet je zijn voor de lichtere en sterk bloemige malts of robuuste, rijke malts met een aanwezige vleug van sherry.
- Lowlands – De tuin van Schotland ligt in het zuiden onder de lijn tussen Dumbarton in het westen en Dundee in het oosten. Waar de turf ontbreekt kenmerken de whisky’s van onder andere Auchentoshan en Glenkinchie zich hier aan typische zachte aroma’s van gras, graan en bloemen en een droge afdronk.
- De Eilanden – De malt whisky’s van de eilanden zijn erg geprononceerd van smaak en bevatten invloeden van de zee door de geconcentreerde geurstoffen in de turf en het water. De destilleerderijen Isle Of Jura, Isle Of Arran, Tobermory en Talisker behoren tot de grote namen in deze aparte regio.
- Campbelltown – Deze maritieme streek kenmerkt zich aan de whisky’s waar de smaak van de zee zijn invloeden in heeft. De volle en pittige smaak bezitten door de nabijheid van de zee een opvallend zilt karakter. Deze kun je onder andere proeven in de flessen van Springbank.
Wat?
Als een vorm van gedistilleerd bier worden hier dus de beste Whisky’s gebrouwen, waarbij de houtrijping en oxidatie zorgen voor verschillende smaakstoffen en aroma’s in de drank. Het proces benodigd verder vrij simpele ingrediënten als graan, turf, water, gist, mout, alcohol, fruit en bloemen, maar is helaas te moeilijk om je zo even in een notendop uit te leggen (oké, zie het filmpje). Hoewel we niet willen overkomen als cultuurbarbaren en het natuurlijk veel leuker is om een enkeltje naar Schotland te boeken, gaat het uiteindelijk toch gewoon vooral om hoe je die Scotch nou precies drinkt.
Hoe?
Tijdens een dergelijk whiskyritueel drinkt een fatsoenlijk persoon het water des levens gewoon uit een Old Fashioned-, Rocks- of Lowball glas. Een echte korte tumbler die ongeveer 18 tot 30cl vloeistof bevatten kan. Wanneer je het perfecte glas gevonden hebt is inschenken ofcourse de volgende stap. Voordat je gaat sippen, klokken of kotsen zet je eerst je neus in het glas om de aroma’s eens goed tot je te nemen. De eerste haal zal een alcoholische zijn die je neusgaten heerlijk vrij maakt, een tweede en derde sniff zal je vervolgens verblijden met de ware aard van de whisky. Wanneer je deze beseft is het vervolgens de bedoeling om een kleine sip te nemen en de vloeistof door je mond te laten rollen en de verschillende smaken te proeven. Van daaruit toon je je een gelukkige whisky drinker door in de loop van 30 tot 60 minuten te genieten van je Scotch en hopelijk wat goed gezelschap.
Een echte whiskydrinker drinkt zijn whisky trouwens niet ‘on the rocks’. IJs verduistert namelijk de smaak van whisky en vermindert de temperatuur te veel waardoor het de aroma’s van de whisky bevriest. Voor de ultieme beleving van de smaken en aroma’s van jouw favoriete whisky is een druppel bronwater zonder bubbeltjes afdoende. Mocht je het er toch op willen wagen, gebruik dan deze Whisky Musthave. Cheers hè!
Hieronder hebben wij enkele whisky-aanraders geselecteerd:
