De populariteit van whisky blijft ongekend groot. Dat is goed nieuws voor elke liefhebber. Met een stijgende vraag komen er immers ook meer variaties van deze geliefde drank. Ondank de verregaande commercialisering van whisky blijft het een mysterieus product waar je nooit over uitgepraat raakt. Zo zijn er maar weinig dranken waarbij de uiteindelijke smaak wordt bepaald door tal van factoren. Zo speelt het gebruikte water een rol, de grond waar de gerst wordt verbouwd en de manier van rijping. Essentieel daarbij is het vat die van grote invloed is op de geur, smaak en kleur van whisky. Kortom, niks is zo complex als een goed glas whisky.
De smaak en kleur van whisky
Zo maar ‘even’ whisky leren drinken is niet alleen lastig, het is ronduit onmogelijk. Om het echt te leren, moet je kennismaken met een groot aantal regio’s, distilleerderijen, aroma’s en smaken. Zo kan het gebeuren dat twee whisky’s van twee verschillende distilleerderijen uit dezelfde stad volledig anders smaken. Kortom, elke stap in het brouwproces is essentieel voor de kwaliteit van het eindproduct. Vooral het type vat is bepalend voor de uiteindelijk smaak, kwaliteit en kleur van de whisky.
Smaak door rijping in houten vaten
Het produceren van whisky is aan tal van regels verbonden. De belangrijkste regel heeft te maken met de leeftijd. Alleen whisky met een minimale rijping van drie jaar mag whisky genoemd worden. Uiteraard bepaalt niet alleen de duur van de rijping de smaak, ook de wijze waarop de whisky rijpt is van belang. Sommige experts geven zelfs aan dat whisky slechts 20 tot 30 procent van zijn stijl en smaak uit het productieproces haalt – de rest is een kwestie van rijping.
Cask Ageing
Volgens de wet moet Schotse whisky dus minimaal drie jaar in eikenhouten vaten rusten. Elk vat heeft een speciale behandeling ondergaan, ook wel bekend als het roosteren. Dis is nodig om aan de ene kant de suikers beter te laten kristalliseren en aan de andere kant zorgt het voor een optimale opname van de typische houtsmaak door de whisky. Hoe langer het rijpingsproces dus duurt, hoe meer houttonen de whisky in zich op kan nemen.
De duur van de rijping bepaalt de smaak en kwaliteit
Als je een beetje verstand van whisky hebt, dan weet je ongetwijfeld dat een rijpingsperiode van drie jaar zelden een goede drank oplevert. Combineer dat met het rijpen van de whisky op kwalitatief goedkope vaten, dan snap je helemaal waarom sommige whisky zo goedkoop kan zijn. Toch is een dure whisky niet per definitie beter. Veel hangt af van het soort vat wat is gebruikt.
Amerikaans eiken
Vanwege de kleinere formaten en de wat zoete vanillesmaak zijn de vaten van Amerikaans eikenhout de meest populaire vaten om whisky te laten rijpen. In Schotland gebruiken de distilleerderijen vaak oud-bourbonvaten voor het laten rijpen van de whisky.
Europees eikenhout
Vaten van Europees eikenhout zijn ook populair onder Schotse whiskymakers. Dit Europese eikenhout geeft een pittigere smaak aan de whisky en een zorgt voor een sterker karakter door de houttonen.
Whisky laten rijpen in meerdere vaten
Een beetje creatieve whiskymaker houdt wel van een gokje, maar wil ook graag profiteren van de voordelen van de verschillende houtsoorten. Juist omdat elk type hout zijn eigen karakter heeft, kan het zinvol zijn om verschillende vaten te gebruiken tijdens het rijpingsproces. Het zorgt ervoor dat de smaak van de whisky een stuk complexer wordt. Meestal wordt de whisky daarom gerijpt in voormalige bourbonvaten of vaten van Europees eikenhout om het vervolgens ‘af te werken’ in sherryvaten. Deze vaten zijn ooit gebruikt voor de productie van sherry en kunnen daardoor een aparte smaak aan de whisky geven.
Vakmanschap
Sherryvaten zijn slechts een van de vele soorten vaten die worden gebruikt voor de extra rijping. Ook vaten waarin ooit Madeira of Port heeft gezeten zijn populair. Door de eigenschappen van de verschillende vaten te gebruiken kan de master distiller van tevoren inschatten wat nodig is om het juiste smaakpalet te realiseren. En zo kan jij genieten van puur vakmanschap.
Duurt het rijpingsproces jou te lang? Lees dan hier hoe je zelf binnen tien (!) dagen whisky kunt maken. Proost!
